२१ ओव्हर एकही रण नाही बापू नाडकर्णीचे हे रेकॉर्ड अजून कोणी मोडलं नाही

क्रिकेटच्या इतिहासातील सर्वात कंजूष गोलंदाजांपैकी एक अशी बापू नाडकर्णी यांची ओळख होती. व्यवहारात कंजूषला किंमत नाही पण क्रिकेट मध्ये आहे. बापू नाडकर्णी हा डावखुरा फिरकीपटू. असे म्हटले जाते की फलंदाजाकडे धावा करण्याचा एकच पर्याय होता – शून्य. नाडकर्णी यांनी आयुष्यात केवळ प्रति ओव्हर फक्त 1.67 धावा दिल्या आहेत. 1960-61 च्या मोसमात कानपूरमध्ये पाकिस्तान विरुद्ध त्याच्या गोलंदाजीचा आकडा होता, 32 षटकात (ओव्हर) 23 धावा. या 32 षटकांमध्ये 24 षटके मेडन होती. पुढच्या सामन्यात त्याने 34 षटके टाकली. त्यापैकी 24 मेडन आणि एकूण 24 धावा दिल्या होत्या. हा सामना दिल्लीत खेळला गेला आणि त्यानंतर इंग्लंडचा प्रसिद्ध कसोटी सामना ज्यात इंग्लिश फलंदाज बापूंविरुद्ध धावा काढण्यासाठी तळमळत होते. त्यांची तळमळ तडफडित बदलली जेव्हा बापूने एक नवीन विक्रम रचला.

1964 ला कसोटी मालिका सुरु झाली. पहिली चाचणी भारत विरुद्ध इंग्लंड होती. यापूर्वी 1950 च्या दशकात कसोटी क्रिकेटचा आलेख घसरत होता. सर्वजण मागच्या पायावर खेळत होते आणि खेळ कंटाळवाणा होत होता. कर्णधारपदातही आगाऊपणा दिसत नव्हता. 1960 च्या दशकात नवीन लोक येऊ लागले. जे मन लावून खेळायचे आणि आक्रमक खेळावर विश्वास ठेवायचे. यामध्ये रिची बेनॉड हे मोठे नाव होते. इंग्लंडचा संघ सात आठवड्यांच्या दौऱ्यावर भारतात आला होता. दोन सराव सामन्यांनंतर पहिल्या कसोटीला मद्रासमध्ये नेहरू स्टेडियमवर सुरुवात झाली.

नवाब पतौडी यांनी नाणेफेक जिंकली. तीस हजार प्रेक्षकांसमोर प्रथम फलंदाजी करण्याचा निर्णय घेतला. पहिल्या दिवशी भारत 2 बाद 277. सलामीवीर बुधी कुंदरनची धावसंख्या नाबाद 170 होती. दुसऱ्या दिवशी भारताकडून शानदार फलंदाजी सुरु राहिली. दिवस संपण्यापूर्वी दीड तास आधी 457-7 स्कोर असताना डाव घोषित करण्यात आला. भारताने दीड तासात 2 गडी बाद केले. एकूण 63 धावा दिल्या.

इंग्लंडचे खेळाडूही पडद्या आडून परिस्थितीशी लढत होते. मिकी स्टीवर्ट पहिल्याच दिवशी हॉटेलमध्ये परतला. त्याला पोटदुखी आणि भयंकर ताप होता. पहिल्या सत्रानंतर दुसऱ्या दिवशी जिम पार्क्सही आजारी पडले. फ्रेड टिटमस आणि बॅरी नाइट तिसऱ्या दिवशीही आजारी होते पण ते मैदानावर उपस्थित होते. पार्क्स आणि स्टीवर्ट अजूनही हॉटेलमध्ये होते. स्टीवर्टला फलंदाजी करायची होती आणि गरज पडल्यास त्याला ताबडतोब मैदानात पाठवता यावे म्हणून हॉटेलच्या बाहेर एक कार उभी होती.

अशा परिस्थितीत इंग्लंडसमोर एकच पर्याय होता. इंग्लंडने तोच कंटाळवाणा खेळ सुरू केला. जवळजवळ शस्त्रे खाली ठेवून, तो सामना वाचवण्यासाठी सर्वकाही थांबवण्याच्या मार्गावर निघाला. तिसऱ्या दिवशी उपाहारापूर्वी 86 धावा झाल्या. एक विकेट पडली. केन बॅरिंग्टन फलंदाजीला आला आणि त्याने सामना आणखी कठीण केला. दिवसाच्या शेवटच्या दोन तासात केवळ 27 धावा झाल्या.

तिसऱ्या दिवशी दुपारच्या जेवणानंतर नाडकर्णी यांना बोलावण्यात आले. त्याने कमी उंचीचे चेंडू टाकण्यास सुरुवात केली. दोन्ही फलंदाजांनी सर्वकाही रोखण्यास सुरुवात केली. थेट बॅटवर येणारे चेंडूही परत येत होते आणि गोलंदाजापर्यंत पोहोचत होते. नाडकर्णी धावा देत नव्हते. उपाहारानंतर 12 षटकांत एकही धाव निघाली नाही. चंदू बोर्डेकडून एका चेंडूवर एक धाव आली. यांनतर अक्षरशः दुष्काळ पडला. नाडकर्णीने एकही धाव न देता २१ षटके आणि ५ चेंडू टाकले. त्या दिवशी संध्याकाळी चहापानाच्या अगोदर दुपारी तीन वाजून पाच मिनिटांनी एक धाव निघाली.

दिवसाच्या शेवटच्या ९० मिनिटांत काही धावा निघाल्या. थोडा वेग पकडून ५९ धावा झाल्या. एक विकेटही पडली. नाडकर्णीने एकूण 29 षटके टाकली. 26 मेडेन होत्या तर 3 धावा दिल्या. नाडकर्णीने दुसऱ्या दिवशी आणखी 3 षटके टाकली. 1 मेडन आणि 2 धावा दिल्या. म्हणजे 32 षटकात 27 मेडन्स आणि 5 धावा. ही एक ऐतिहासिक जादू होती. याच डावात चंदू बोर्डेने 88 धावांत 5 बळी घेतले. नाडकर्णींचा पुढील डावात कमी वापर झाला. 6 षटकात 4 मेडन्स आणि 6 धावा. चांगली गोष्ट म्हणजे त्याला विकेट्सही मिळाल्या. २ विकेट्स. या संपूर्ण मालिकेत नाडकर्णीने एकूण 9 विकेट घेतल्या. 212 षटकात केवळ 278 धावा दिल्या.

सहा चेंडूंच्या षटकानंतर कोणालाही हे करता आले नाही

तुम्हाला माहित आहे का याआधी कसोटी क्रिकेटमध्ये आठ चेंडूंचे एक षटक (ओव्हर) असायचे. नंतर आयसीसीने एका ओव्हर मध्ये सहा चेंडू केले. जेव्हापासून क्रिकेटमध्ये एका षटकात सहा चेंडू टाकले गेले, तेव्हापासून कोणत्याही क्रिकेटपटूला नाडकर्णींचा विक्रम मोडता आला नाही. हा विक्रम होण्याच्या आधी 1956-57 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेचा ऑफस्पिनर ह्यू टेफिल्डने आठ चेंडूंच्या षटकांमध्ये सलग 137 डॉट बॉल टाकले होते. एक षटक आठ चेंडूंचा असल्या कारणाने सलग 17 षटके मेडन टाकली गेली. एकूण चेंडूचा हिशेब केल्यास सलग डॉट बॉलचा विक्रम ह्यूच्या नावावर आहे.